Ażur

Najprostsza definicja słowa „ażur” mówi, że jest to dekoracyjna kompozycja otworów w dowolnym materiale, albo wzór tworzony przez układ otworów (fr. ajour – dziurka). W architekturze ażur jest stosowany bardzo chętnie, bo daje wrażenie lekkości i delikatności, spotykamy go we wszystkich epokach. Był niemalże obowiązujący w sztuce mauretańskiej i hinduskiej, a w Europie sięgano po ażurowe dekoracje, takie jak balustrady i prześwity, w okresie gotyku. Najrozmaitsze ozdobne kratki i ażurowe siatki stosuje się w rzemiośle artystycznym, ale pojawiają się też bardzo często u najbardziej znanych kreatorów mody.


Naturalną kruchość porcelany zwiększa oczywiście ażurowa dekoracja. Stosowano ją we wszystkich manufakturach, bo świadczyła ona najlepiej o kunszcie zatrudnionych w nich rzemieślników. Powstawały nie tylko talerze, misy i patery o koronkowych brzegach, ale też większe obiekty, jak zegary i wazony.
Ich ceny rosły proporcjonalnie do czasu poświęconego na mozolne wycinanie ażurowych dekoracji. Do ich precyzyjnego wykonania służyły narzędzia przypominające współczesne instrumenty chirurgiczne. Dzisiejsze możliwości techniczne pozwalają na wycinanie ażurowej siatki w sposób mechaniczny, ale jest to wciąż mozolna i ryzykowna metoda zdobienia porcelanowych przedmiotów, bowiem dopiero po ich wypaleniu ocenić można, czy wysoka temperatura nie odkształciła formy, niszcząc bezpowrotnie jej konstrukcję. Mistrzowsko wykonane są wszystkie ażurowe przedmioty pochodzące z Miśni. Nadzwyczajna uroda miśnieńskiej porcelany to niedościgniona precyzja ręcznie wycinanych ażurowych fragmentów w połączeniu z niepowtarzalnymi malarskimi dekoracjami.
Książęca Manufaktura Fürstenberg ma wciąż w swej kolekcji klasyczne patery i wazony z białej porcelany z ażurową dekoracją, wycinane ręcznie i dla uwypuklenia jej efektu złoconą 24-karatowym złotem. Tę trudną technikę Fürstenberg stosuje również w produkcji przedmiotów o formach uwspółcześnionych, dalekich od barokowych pierwowzorów, z geometrycznym ażurem wykonywanym tradycyjną metodą.
W kolekcji Rosenthal, obok „Białej Marii” najczęściej nabywanym serwisem jest „Sanssouci” z porcelany o odcieniu kości słoniowej z delikatnymi złoceniami na krawędziach. Ukoronowaniem tego serwisu jest patera na owoce i 3-stopniowa etażerka z ażurową dekoracją.
Najnowszą wersją tego serwisu jest „Sanssouci Blue”, z białej porcelany, zdobiony kwiatami i ptakami w stylistyce bardzo uwspółcześnionej, ale przez szacunek dla tradycji uzupełniony o paterę i etażerkę z klasycznym ażurem.41

2 Comments on “Ażur

  1. Ciekawych rzeczy można się stąd dowiedzieć. Nie jestem fanką porcelanowej zastawy, ale dom bez niej nie wydaje mi się pełny.

    • Dziękujemy za komentarz i miłe słowa. Rzeczywiście, dom bez porcelanowej zastawy wydaje się być niekompletny, ale na szczęście istnieje szeroka gama wzorów serwisów – każdy znajdzie coś odpowiedniego dla siebie 🙂
      Pozdrawiamy serdecznie!

Leave a Reply

Discover more from Rosenthal blog.

Subscribe now to keep reading and get access to the full archive.

Continue reading