Szopka bożonarodzeniowa
Szopka bożonarodzeniowa najczęściej przedstawiana jest jako stajenka w noc betlejemską, ale znane też są wersje szopki w jaskini lub grocie. Poza Jezusem, Marią i Józefem zawsze obecni są w niej Trzej Królowie, a nad nimi – gwiazda betlejemska. Zazwyczaj towarzyszą im pasterze i bydło, czasami pojawiają się anioły.
Spotyka się czasami Śmierć i Diabła, Żyda i Heroda z jego żołnierzami. To nasza polska wersja, ale tradycja szopki w krajach chrześcijańskich jest tak rozpowszechniona, że często przybiera lokalnie zupełnie odmienne formy. Poza karawanami egipskimi i wielbłądami pojawiają się też egzotyczne postaci Arabów, Persów i przybysze z Afryki.
Czasami towarzyszy im dekoracja z orientalnych ruin i południowa roślinność. Zupełnie odmienne są krakowskie szopki, których forma nawiązuje do architektury smukłych sylwetek kościołów ze strzelistymi wieżami. Spotyka się nawet szopki w postaci piętrowych budynków nakrytych kopułą z zegarowymi wieżami po bokach. Figurki wytwarza się z najrozmaitszych materiałów, aczkolwiek najczęściej spotyka się rzeźbione w drewnie lub ceramiczne.
Znane na świecie są szopki neapolitańskie, które podobnie do szopek krakowskich budowane są w swoim niepowtarzalnym stylu. Bywały dziełami wybitnych włoskich architektów, a używane materiały to m. in. złoto i srebro, macica perłowa i rafa koralowa.
Czasami przedstawiały sceny rodzajowe, zatracając wręcz swój religijny charakter, daleko odbiegając od „żywej szopki”, którą zaaranżował po raz pierwszy św. Franciszek w 1223 roku. Znalazły się w niej prawdziwe zwierzęta, a postacie ludzkie również zagrały żywe osoby. Współcześnie jedna z największych szopek (budowana przy użyciu 12 ton piasku, 3 ton kamieni i 1500 kg korka!) powstaje każdego roku w małym hiszpańskim miasteczku Parrets del Valles pod Barceloną, a Świętej Rodzinie towarzyszy ponad 800 figur! Wiele niemieckich manufaktur porcelany ma w swojej ofercie zestaw klasycznych figurek bożonarodzeniowych, a włoska firma Alessi oferuje swoją uwspółcześnioną i ekscentryczną, a zarazem bardzo zabawną wersję szopki.