Walter Georg Gropius urodził się w 1883 r. w Berlinie. Był wybitnym architektem o międzynarodowej sławie, założycielem niemieckiego Bauhausu i zarazem pierwszym dyrektorem tej niemieckiej uczelni. Zmarł w 1969 r. w Bostonie.
„Sztuka jest albo plagiatem, albo rewolucją!” – jeśli na słowa Paula Gauguina spojrzymy przez pryzmat artystycznych dokonań szkoły Bauhaus, to rzeczywiście – rewolucja wydaje się być doskonałym motorem napędowym zmian. Idee niemieckiej szkoły projektowania, która funkcjonowała zaledwie 25 lat, kazały przewartościować dotychczasowe rozumienie sztuki i całkowicie zmieniły ówczesne myślenie o designie. Proste, abstrakcyjne wręcz architektoniczne formy, najnowocześniejsze materiały, funkcjonalność i minimalizm w zabiegach dekoracyjnych – tak w skrócie można określić styl zapoczątkowany przez niemiecki Bauhaus. W rzeczywistości był on jednak zdecydowanie bardziej skomplikowany, zarówno pod względem estetycznych wymogów, jak i filozoficznego podejścia do samego procesu projektowania. „Chcemy stworzyć jasną, organiczną architekturę, której logika wewnętrzna będzie oczywista i promienna; (…) Chcemy architektury przystosowanej do naszego świata maszyn, radia, szybkich aut” – tymi słowy Walter Gropius, wiosną 1919 r., proklamował powstanie nowego kierunku w sztuce. Od tego momentu zaczęła się historia szkoły z którą związani byli najwybitniejsi twórcy XX wieku. Bauhaus kojarzy się głównie z architekturą, jednak ideą powstania szkoły była wspólna praca i nauka architektów, malarzy, grafików, projektantów mebli, którzy stawiali sobie za cel stworzenie spójnego, nowoczesnego stylu. Gropius, który został pierwszym dyrektorem szkoły, zaprosił do współpracy takie osobowości jak Paul Klee czy Wassily Kandinsky. Zadaniem szkoły, która powstała z połączenia dwóch uczelni – Akademii Sztuk Pięknych oraz Szkoły Rzemiosł – było przywrócenie równowagi między przemysłową standaryzacją i sztuką, a co za tym idzie – zniesienie dystansu i różnic między tradycyjnym znaczeniem artysty i rzemieślnika. Oprócz funkcjonalizmu, który stanowił podstawę wszelkich poczynań artystycznych tworzonych w duchu Bauhausu, istotną rolę w procesie projektowania zaczęły odgrywać, pomijane dotąd, czynniki społeczne, psychologiczne czy ergonomiczne. Styl stworzony przez artystów związanych z Bauhausem nazwano wkrótce „międzynarodowym”, głównie dlatego, że poprzez swój uniwersalizm trafiał do każdego kręgu kulturowego.

Idea przekracza ocean

Na rozpowszechnienie się idei Gropiusa poza granice Niemiec wpływ miał niewątpliwie aspekt historyczny. Kiedy do władzy doszedł Adolf Hitler, wielu wykładowców związanych z uczelnią zostało zmuszonych do opuszczenia kraju, głównie ze względu na ich żydowskie pochodzenie.

To właśnie pod wpływem tych wydarzeń w Tel Awiwie powstała jedna z najbardziej niezwykłych dzielnic, która jest czystym odzwierciedleniem zasad Bauhausu. The White City – 4 tys. białych, prostych domów i willi – w 2003 r. wpisane zostało na listę UNESCO. Bauhaus dotarł także za Ocean. Walter Gropius oraz Ludwig Mies van der Rohe osiedlili się w Chicago, gdzie wykładali na najbardziej prestiżowych uczelniach. Sam Gropius po wojnie zaprojektował zaledwie kilka budynków, m.in. berliński gmach w którym dziś mieści się Archiwum Bauhausu (1976-79 r.). Van der Rohe rozpoczął pracę jako architekt i tworzył budynki uważane dziś za ikony współczesnej architektury. W 1949 roku zaprojektował dwa 26-piętrowe apartamentowce przy Lake Shore Drive w Chicago, pięć lat później 157-metrowy Seagram Building w Nowym Jorku, jeden z najsłynniejszych wieżowców świata. Oba doskonale realizują idee Bauhausu: prostopadłościenny kształt, stalowy szkielet i całkowicie przeszklone ściany.

Dziedzictwo Bauhausu

Założenia Bauhausu najwyraźniej dało się odczytać przede wszystkim z architektury, ale ta niemiecka szkoła to także mniejsze formy. Meble, dodatki, elementy wystroju wnętrz zaprojektowane w duchu Bauhausu to produkty bardzo czytelne – forma przekazuje funkcję, jaką dany przedmiot ma pełnić, nadając mu ponadczasowy charakter. Bauhaus był miejscem dyskusji i ścierania się opinii, miejscem fermentu umysłowego i kuźnią nowoczesnego designu. Dziedzictwo Bauhausu jest ciągle żywe, czego dowodem była również popularność wystawy „Idea Bauhausu” w poznańskim Muzeum Narodowym, która prezentowała nie tylko obiekty historyczne, ale również współcześnie produkowane elementy wyposażenia wnętrz ( legendarny fotel „Barcelona” – proj. Mies van der Rohe), nieśmiertelne produkty Alessi wg projektu Marianny Brandt czy rozpoznawalny serwis porcelanowy TAC marki Rosenthal, zaprojektowany przez samego prof. W. Gropiusa. Wystawa potwierdziła powszechną opinię, że nie można dziś mówić o współczesnym projektowaniu bez uświadomienia sobie roli, jaką odegrały idee Bauhausu.