Od łacińskiego słowa -minium- pochodzi określenie miniatura, używane w stosunku do malowideł o wyjątkowo małych rozmiarach. Głównie w okresie rokoka i klasycyzmu miniaturowe portrety cieszyły się wielkim powodzeniem. Początkowo były to głównie akwarele, bo powstawały na pergaminie jako ilustracje, ale w późniejszym okresie malarstwo miniaturowe pojawiło się na metalu, kości słoniowej i porcelanie stanowiąc często cenną biżuterię.
Wśród arystokracji miniaturowe portrety spełniały ważną funkcję praktyczną, bo na porządku dziennym było używanie ich w ramach negocjacji matrymonialnych. Można sobie wyobrazić, jaki niepokój towarzyszył oczekiwaniu na pierwsze spotkanie z kandydatką na żonę lub propozycją zamążpójścia w czasach, gdy nie istniały aparaty fotograficzne i kamery!

Z tego samego powodu malarze mogli uwiecznić ważne wydarzenia na papierze lub płótnie, co dla potomnych stanowić mogło jedyne świadectwo historycznych wydarzeń. Wielki podziw wzbudzać musi kunszt miniaturzystów, którzy potrafili swe zadanie wykonać na porcelanie.
Mistrzami okazali się Francuzi, a w manufakturze Sevres powstawały prawdziwe miniaturowe arcydzieła, wspaniale przedstawiające dworskie życie. Kolekcjonerów porcelany zaskakiwać może kunszt malarski artystów z manufaktury Rosenthal. Filiżanka do mokki z mistrzowskim portretem Fryderyka Wielkiego jest doskonałym przykładem. Obraz malowany „pod lupą” oddaje z największa precyzją najdrobniejsze szczegóły jego fizjonomii i wywiera wrażenie być może nawet silniejsze, niż współczesna fotografia.